-
Haber7-Özel
Yıllardır Filistinli Müslümanlara zulüm eden ve mübarek Ramazan aylarında zalimliğini daha da öne çıkararak insanlara kan kusturan İsrail yönetimi bu Ramazan ayında planlarının tersini yaşıyor. İsrail’de Netanyahu başbakanlığındaki koalisyon hükümetinin, yargının yetkilerini kısıtlayan ve iktidarın yargı atamalarında söz sahibi olmasını öngören “yargı reformu”, ülke genelinde 12 haftadır protestolara neden oluyor.
ÇATIŞMALAR YAŞANIYOR
Protestoların bir nebze dinmesinin ardından Başbakan Binyamin Netanyahu’ya düzenlemenin durdurulması çağrısında bulunan Savunma Bakanı Gallant’ın pazar akşamı görevden alması ülkede fitili yeniden ateşledi. Binlerce protestocu başkent Telaviv ve Kudüs başta olmak üzere tüm ülkede sokaklara çıkarak hükümete istifa çağrısında bulundu. 600 binden fazla kişinin protestolara katıldığı söylenen İsrail’de Netanyahu’nun Kudüs konutu protestocular tarafından sarıldı. Tel Aviv’deki Ayalon Otoyolu’nu trafiğe kapatarak ateş yakan eylemcilerle güvenlik güçleri arasında zaman zaman çatışmalar yaşandığı belirtiliyor.
İsrail’de yaşanan bu gelişmeleri uzmanlar Haber7‘ye değerlendirdi. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (ULİSA) Müdürü Prof. Dr. Mustafa Sıtkı Bilgin, ORSAM Güvenlik Koordinatörü Gökhan Batu ve Dış Politika yazarı Mehmet Beyhan İsrail’de yaşanan protestolara ilişkin çarpıcı açıklamalarda bulundu.
NETANYAHU KENDİSİNİ KURTARMAK İÇİN YARGIYA MÜDAHALE ETMEK İSTEDİ
Netanyahu kendisi aleyhindeki yolsuzluk dosyalarını kapatmak için ve kendine yönelik daha sonraki muhtemel soruşturmaları önlemek için yargı reformu adı altında, bir dayatma ile birlikte bir kanun çıkarma hareketine geçtiğini ifade eden Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (ULİSA) Müdürü Prof. Dr. Mustafa Sıtkı Bilgin, “Tabi bu konsensusla istişareyle olmayan bir şey olunca önce savunma bakanı istifa etti. Şimdi başka bakanlar da istifa tehditinde bulundu ve halk da buna tepki gösterdi.” dedi.
ASKER VE İSTİHBARAT RAHATSIZ; GERİ ADIM GELEBİLİR
İsrail’in kurulduğu günden bu yana dış politikasının sürekli şiddet ve yayılmacılık üzerine kurulu bir sistem olduğunu söyleyen Bilgin, “Bu şiddet şimdi İsrail’in kendi içine dönmüş durumda. İsrail zaten suni bir devlet. İsrail devleti, belli bir ideal, dil birliği kültür birliği üzerine oluşmamıştır. Burada sosyolojik fay hatları devreye giriyor. Dolayısıyla kültürel ve tarihsel anlamda bir birliktelik olmadıkları için, doğal bir devlet olmadığı için bugün bunun yansımaları görülüyor.” şeklinde konuştu.
Asker ve istihabratın ülkede yaşanan olaylardan dolayı rahatsızlık içerisinde olduğunu belirten Bilgin “Bunun sonucu nereye varır bunu zaman gösterecek ama burada anladığım kadarıyla İsrail’in etkili gücü olan asker ve istihbarat bir uzlaşmayı zorlayacaktır. Belki bir geri adım atma veya yargı reformunun yeniden gözden geçirilmesi gündeme gelebilir.” ifadelerini kullandı.
HÜKÜMETİ DESTEKLEYENLER DE TEPKİLİ
ORSAM Güvenlik Koordinatörü Gökhan Batu ise İsrail’deki yargı reformuna ilişkin halkta artık hükümetin yaptıklarını denetleyecek check and balance dedikleri yapının ortadan kalktığı yönünde bir algı olduğunu ve bu algının hükümeti destekleyen topluluklardan bile geldiğini belirtti. Anketlere bakıldığı zaman hükümeti destekleyenlerin yüzde 15’inin bu yargı paketine tepkili olduğunu söyleyen Batu, çıkarılmak istenen reformun halkın azınlığının desteklediği görüntüsünde olduğunu ifade etti.
MOSSAD ÇALIŞANLARINA EYLEME KATILABİLİRSİNİZ İZNİ VERİYOR
İsrail’de asker ve polis tarafında da karmaşa yaşandığını belirten Batu şöyle konuştu;
“İsrail’de şu anda ihtiyatlar denen bir savaş durumunda devreye girecek eğitimli potansiyel askerler var. Onlar da bu protestolara destek vermeye başladı. Bu kişiler eğitimleri reddetmeye eğitimlere katılmamaya başladı. Bu da ciddi bir faktör olarak görülebilir. Bunun yanı sıra muvazzaf askerlerden ve polislerden yasaya ciddi tepkiler olduğunu görüyoruz. Bu teşkilatlar ciddi uyarılar yapıyor hükümete. Hatta MOSSAD kendi çalışanlarına eylemlere katılabilirsiniz diye izin veriyor.
NETANYAHU ONURLU ÇIKIŞ ARIYOR
Ülkede son olarak gelinen noktanın halının altına itilen sorunların çıkarılıp toplumun gündemi haline getirildiğini belirten Batu, bu protestoların İsrail tarihinin en büyük eylemleri denecek aşamaya geldiğini söyledi. Batu, Netanyahu’nun da geri adım atmak istediğini fakat bunun için yol aradığını söyleyerek “Hükümetin geri adım atmak istediğini değerlendirebiliriz. Netanyahu geri adım atması gerektiğinin farkında ama liderlik karizmasının, durduğu yerin ve hükümetin ortaklık yapısının buna uygun olmadığını söyleyebiliriz. Şu anda bence onurlu bir çıkış arıyor. Bir alan bulursa geri adım atacaktır ama yenilmişlik hissi de vermek istemiyor. Çünkü siyasi hayatını etkileyecek bir olay bu.” şeklinde konuştu.
BU DEFA İSRAİL, HEM DE RAMAZAN AYINDA KAOS YAŞIYOR
Bugüne kadar her Ramazan ayında İsrail’in uluslararası hukuk kurallarını hiçe sayarak Filistinlilere şiddet uyguladığını belirten Dış Politika yazarı Mehmet Beyhan, “Ancak bu defa kendileri birbirine düştüklerini görüyoruz. Sürekli Müslüman halklar arasında kaos çıkartan İsrail, bu defa hem de Ramazan ayında kendisi büyük kaos yaşıyor.” dedi.
İsrail’de yaşanan eylemlerin sadece çıkartılmaya çalışılan yargı reformu ile ilgili olmadığını belirten Beyhan, meselenin tarihsel, siyasal ve ekonomik boyutları olduğunun altını özellikle çizilmesi gerektiğini belirtti.
TARİHSEL VE SİYASAL ve EKONOMİK BOYUTU
İsrail’in İngiltere’yi örnek alarak Filistin’i adım adım işgal ettiğini ifade eden Beyhan, “Katliamlar yaptı ve hâlâ devam ediyor. Dolayısıyla İsrail, kaos üzerine kuruldu muhtemelen bitişi de öyle olacak.” dedi. Siyasal boyutuna ilişkin ise “İsrail, iç siyasette çok bölünmüş bir toplum. Dışarda ise, Filistinlilere karşı uyguladığı vahşet nedeniyle insanlığın vicdanında giderek tecrit ediliyor. Tabi ABD’nin ‘’Ortadoğu’da’’ giderek inisiyatif kaybetmesinin de rolü olabileceğini düşünmek gerekir. Zira geçtiğimiz günlerde Çin, İran ile Suudi Arabistan arasında diplomatik ilişki kurmalarına öncülük etmesi ABD’nin ‘’Ortadoğu’da etkisinin azaldığını gösteriyor. Dolayısıyla ABD’nin ‘’Ortadoğu’da’’ etkisi azaldıkça İsrail’de iç problemler daha da artacağını düşünüyorum.” şeklinde konuştu.
Beyhan, ayrıca yaşananların bir nedeninin ise İsrail’de yaşanan ekonomik kriz olduğunu ve İsraillilerin eskisi gibi mutlu olmadığını belirtti. Beyhan “Toparlayacak olursak: İsrail’in geçmişi zulüm, şimdiki hâli karışık, geleceği karanlıktır” dedi.
