Son Tunç Çağı (MÖ 1.200 ila 800) ve Erken Demir Çağı (MÖ 800 ila 600) boyunca Batı İberya hakkında bilinenler son derece sınırlı. Ancak şimdi İber stelleri (dikili taşlar) üzerinde yapılan incelemeler sayesinde arkeologlar geçmişi biraz daha aydınlatmayı başardı. Dr. Ralph Araque Gonzalez liderliğindeki bir arkeoloji ekibi, bu dikili taşları inceleyerek üzerlerinde bulunan oymalar için ne tür aletler kullanıldığını belirlemeye çalıştı.
Çelik, düşündüğümüzden çok daha önce kullanıldı
Çelik, 2900 yıl önce kullanılmaya başlandı
Araştırma, İlk Tunç Çağı’nda dikili taş oymacılığı ile demir metalürjisi arasında kesin bir bağlantı olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar, o dönemde mevcut olan tüm aletleri göz önünde bulundurarak, İber dikili taşlarının yalnızca çelik keskiler kullanılarak oyulmuş olabileceğini belirledi.
Rocha do Vigio’da bulunan demir keski, çeliğin İlk Tunç Çağı’nda, yani 2.900 yıl önce mevcut olduğunu doğruluyor. İlk Tunç Çağı’nda çelik üretiminin imkansız olduğu ve İlk Tunç Çağı’nda kesinlikle bulunmadığı düşünülüyordu. Çeliğin Avrupa’da ancak M.Ö. 200 ile M.S. 14 yılları arasında Roma güçleri tarafından işgal edilmesinin ardından kullanılmaya başlandığı varsayılıyordu.