Emeklilikte makam tazminatı ödemesi, 5434’e tabi memur emeklileri içindir ve bu ödemenin yapılmasında mutlaka bu görevlerin en az 2 yıl süre ile Devlete ait Üniversitelerde geçmesi gerekmektedir.
Detaylar/Değerlendirmeler:
Vakıf üniversitelerinde istihdam şekli 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin ( a ) bendi kapsamında sayılan istihdam şeklidir, yani hizmet akdi ile yapılan bir çalışmadır.
Devlet üniversitelerinde istihdam şekli ise tamamıyla 2547 ve 2914 sayılı Kanunlara bağlı olarak 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin ( c ) bendi kapsamında sayılan istihdam şeklidir, yani tamamıyla memurluk statüsünde yapılan bir çalışmadır.
Bazen ilk başlangıçları vakıf üniversitelerinde olan doçent veya profesörler veya Devlet üniversitelerinde görev yapmakta iken daha sonra vakıf üniversitelerine geçen doçent veya profesörler de bulunmaktadır. Bu durum bazı hallerde daha yüksek maaş alma düşüncesinden de kaynaklanabilmektedir.
Ancak, unutulmaması gereken konu, 2008 öncesi memurlukları olanlar için 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanır ve bu durumda olanların statü değişiklikleri memurluk sistemi üzerinden emekli olmalarına engel teşkil eder. Bu durum da emeklilikte işçilik ve memurluk aylık sistemleri açısından farklılık ortaya çıkarır. Aynı şekilde devlet üniversitelerinde görev yapmakta iken ayrılıp vakıf üniversitelerine geçen ve bu çalışmaları da 1260 gün ve daha fazla devam edenler doçent veya profesörlük özlük hakları açısından memuriyet statüsünden emekli olamazlar ve emeklilik statüleri işçilik statüsü üzerinden devam eder.
Özetle, Makam tazminatı, yasal düzenlemelerle aylıklara ilave olarak yansıtılan bir ödeme şeklidir. Kamu görevinde üst yönetici kadrolarında bulunanlara yapılan ödüllendirme de denilebilir. Ancak, bu uygulama üst yönetici kadrolarında bulunanlarla sınırlı kalmamış, kendi özel kanunları gereği mali ve sosyal hakları düzenleyen kurumlarda görev yapan ve yönetici kadrolarında bulunmayan personele de zamanla yaygınlaştırılmış bir uygulamadır. Genel olarak makam tazminatından yararlanılacak görevler 657 sayılı Kanuna ekli cetvelde gösterilmiştir.
5434 e tabi memurlar için emeklilikte makam tazminatına hak kazanma koşulları 5434 sayılı Kanun Ek Madde 68 hükmünde bulunur ve bu madde kuralına göre makam tazminatlı bir görevde bulunan memur, bu makam tazminatı ödemesinden emekli olduğunda da yararlanabilmesi için makam tazminatlı görevlerde en az 2 yıl bulunması gerekmektedir. Bu iki yıllık süre içerisinde hangi görevin makam tazminatı yüksek ise yüksek olan tazminat tutarı memura emekli olduğunda ödenmektedir.
Ayrıca, makam tazminatı alan bir emekliye de görev tazminatı ödemesi yapılır, bu gösterge rakamı da makam tazminatı rakamına göre belirlenmiştir.
Akademik personel için ise 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununda yer almaktadır.
Buna göre de;
Rektörler için 7000, Profesörlük kadrosunda üç yalını tamamlamış olanlar için 6000, Profesörler için 4500, Kazanılmış hak aylıkları birinci derecede olan Doçentler için de 2000 rakamı üzerinden makam tazminatı belirlenmiştir. Makam tazminatı ödemesini emeklilikte alan kişiye ayrıca görev ve temsil tazminatı ödemesi de yapılmaktadır.
Makam tazminatı, yasal düzenlemelerle tespiti yapılan belli bir rakamın, güncel memur maaş katsayısı ile çarpımı sonucu bulunan tutarın, emekli aylık tutarına eklenmesi suretiyle yapılan bir ödeme tutarı olmaktadır.
Sonuç bağlamında: Vakıf üniversitelerinde hizmet akdiyle çalışan doçent veya profesörlerden daha sonra Devlet Üniversitelerinde memurluk statüsünde kadro işgal etmek suretiyle görevine başlayan 5434’e tabi kişi, öğretim üyeliği görevlerini 657 veya 2914 sayılı Kanunlara tabi bir kadroda yapmadığı için makam tazminatı alamayacağını değerlendirmekteyiz.
Yukarıda yapmış olduğumuz değerlendirmeler, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun yürürlük tarihi olan 2008 yılı Ekim ayı başından önce devlet memurluğu pozisyonunda görev yapanlarla yani 5434’e tabi olanlarla ilgilidir.
2008 yılı Ekim ayı başından sonra ilk defa devlet memurluğu pozisyonunda görev yapanlardan yani 5510’a tabi memurlardan emekliye ayrılacak olanlar hakkında değildir ve bu durumda olanlara bağlanacak olan aylıklarda prime esas kazanç sistemi esas alınacağından, makam tazminatı ödemesi adı altında bir ödemede bulunmamaktadır.
