Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) mart ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 2,29 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 50,51’e gerilediğini açıklamasının ardından TCMB’nin Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayımlandı.
Rapora göre, martta yıllık enflasyon tüm alt gruplarda düşüş kaydetti.
Enerji grubu fiyatları, kur ve emtia fiyatlarındaki görünüme paralel olarak ılımlı seyretmeye devam etti. Türk lirasındaki istikrarlı seyir ve ithalat fiyatlarındaki olumlu görünüme ek olarak, giyim ve ayakkabı sektöründe sezon indiriminin mart ayında da devam etmesinin etkisiyle, temel mal grubunda aylık fiyat artışı yavaşladı.
Gıda fiyatları bu dönemde temelde kırmızı et ve işlenmiş et ürünleri öncülüğünde tarihsel eğiliminin üzerinde artış kaydetti.
Aylık tüketici fiyatlarının seyrinde gıda ile birlikte öne çıkan bir diğer kalem olan hizmetlerde büyük ölçüde kira, yemek hizmetleri, eğitim ve paket turların etkisi hissedildi.
Mart ayında üretici fiyatları aylık artışı enerji fiyatlarında belirginleşen gerileme desteğiyle zayıflarken, bu görünüm altında, B ve C endekslerinde yıllık enflasyon yavaşlamaya devam etti. Mevsimsellikten arındırılmış çekirdek göstergelerde Ekim 2021’den bu yana en düşük aylık artış oranı kaydedildi.
“Kira alt grubunda aylık artış yüzde 4,89 ile bir önceki aya kıyasla güçlendi”
Bir önceki aya göre enerji, temel mallar, gıda ve alkolsüz içecekler, hizmet ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 1,80, 1,37, 0,60, 0,53 ve 0,37 puan azaldı.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, aylık artışlar önceki aya kıyasla B ve C endeksinde bir miktar yavaşlarken, fiyat artışları B endeksini oluşturan gruplardan işlenmiş gıdada daha belirgin olmak üzere hizmet ve temel mallarda zayıfladı.
Hizmet fiyatları mart ayında yüzde 3,08 yükselirken, grup yıllık enflasyonu 1,71 puan azalarak yüzde 59,93 oldu.
Bu dönemde yıllık enflasyon ulaştırmada daha belirgin olmak üzere lokanta-otel, haberleşme ve diğer hizmetler alt gruplarında gerileme, kirada ise yükseliş kaydedildi.
Ulaştırma hizmetleri aylık artışı kara yolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığındaki düşüşün etkisiyle yüzde 1,01 ile ılımlı gerçekleşirken, alt grup yıllık enflasyonu 13,15 puan düşüşle yüzde 57,12 seviyesine geriledi.
Kırmızı et fiyatlarının sürüklediği gıda fiyatlarının etkisiyle lokanta-otel fiyatlarındaki aylık artış oranı yüksek seviyesini korurken, diğer hizmetler alt grubundaki yükselişte paket tur ile özel okul ücretlerine istinaden eğitim hizmetleri kalemleri öne çıktı.
Kira alt grubunda aylık artış yüzde 4,89 ile bir önceki aya kıyasla güçlenirken, haberleşme fiyatları görünümünde internet ücretindeki yükseliş belirleyici oldu.
“Dayanıklı mal alt grubunda yıllık enflasyon 4,72 puan azalarak yüzde 40,21 oldu”
Temel mal grubunda aylık fiyat artışı emtia fiyatları ve Türk lirasındaki görünüme paralel yavaşladı ve bu grupta yıllık enflasyon 4,48 puan düşüşle yüzde 36,58 seviyesine geriledi.
Dayanıklı mal fiyatları (altın hariç) aylık bazda yüzde 1,67 yükselirken, mobilya kalemi yüzde 5,22’lik fiyat artışıyla bu gelişmede öne çıktı. Otomobil ve beyaz eşya kalemlerinde ise daha ılımlı fiyat hareketleri izlendi.
Bu gelişmeler sonucunda dayanıklı mal alt grubunda yıllık enflasyon 4,72 puan azalarak yüzde 40,21 olarak gerçekleşti.
Diğer temel mallarda fiyatlar bu dönemde yüzde 2,52 yükseldi. Yasal karlılık baremlerinde ay ortasında gerçekleşen düzenlenmeyi takiben ilaç fiyatları yüzde 5,38, ev ile ilgili temizlik malzemeleri yüzde 4,47 arttı.
Giyim ve ayakkabı alt grubunda, sezon indirimlerinin mart ayında devam etmesiyle fiyatlar yüzde 2,02 gerilerken, yıllık enflasyon 4,45 puan düşerek yüzde 16,26 şeklinde gerçekleşti.
“Aylık bazda enerji fiyatları yüzde 0,38 artış ile ılımlı seyrini korudu”
Enerji fiyatları mart ayında yüzde 0,38 artış ile ılımlı seyrini korudu. Böylelikle, bu grupta yıllık enflasyon 14,35 puan azalarak yüzde 35,66 seviyesine geriledi. Bu gelişmede, şebeke suyu fiyatlarındaki artışa karşın, uluslararası ham petrol fiyatlarındaki geri çekilmeyi takiben akaryakıt fiyatlarında gözlenen düşüşün etkisi hissedildi.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları mart ayında yüzde 3,84 artarken, yıllık enflasyon 1,44 puan azalarak yüzde 67,89 oldu.
Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 0,19 puan düşüşle yüzde 65,94’e, işlenmiş gıdada ise 2,19 puan azalışla yüzde 71,68 seviyesine geriledi.
Mevsimsellikten arındırılmış veriler bu dönemde sebze grubunda daha belirgin olmak üzere taze meyve ve sebze fiyatlarında azalışa işaret etti.
Gıda fiyatları mart ayı artışı önemli ölçüde kırmızı et, beyaz et ve bunlara bağlı işlenmiş et ürünlerinden kaynaklanırken, yumurta fiyatlarındaki artış da dikkati çekti. Ekmek-tahıl ürünleri fiyatlarındaki artışlar bu dönemde de devam etti.
Yurt içi üretici fiyatları mart ayında yüzde 0,44 ile sınırlı artış kaydederken, yıllık enflasyon 14,16 puan azalarak yüzde 62,45 oldu.
Ana sanayi gruplarına göre yıllık enflasyon alt grupların tümünde düşüş kaydederken, aylık bazda enerji fiyatları sanayi doğal gaz ve elektrik fiyatlarındaki gelişmelere istinaden belirgin bir azalış gösterdi.
Aylık fiyat gelişmeleri sektörler bazında incelendiğinde, elektrik-gaz imalatı ile rafine petrol ürünleri fiyatlarında düşüş gözlenirken, gıda, fabrikasyon metal, ağaç-mantar ürünleri, basım-kayıt hizmetleri ve mobilya imalatı sektörleri fiyat artışları ile öne çıktı.
